โรคหลอดเลือดสมอง stroke

 คำว่า stroke หรือ CVA หมายถึงภาวะที่สมองขาดออกซิเจนเนื่องมาจากเลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอ ทำให้สมองส่วนดังกล่าวตายภายในไม่กี่นาที อาการของโรค stroke จะเกิดบริเเวณของร่างกายที่ควบคุมด้วยสมองส่วนนั้น เช่น อาการอ่อนแรงโดยเฉียบพลัน อ่อนแรงหรือชาบริเวณใบหน้า แขน หรือขา พูดลำบาก หรือไม่เข้าใจคำพูด หรือมีปัญหาเรื่องการมองเห็น

โรคหลอดเลือดสมอง stroke เป็นภาวะเร่งด่วนที่ต้องรีบให้การรักษาเนื่องจากหากรักษาช้าจะทำให้เซลล์สมองตาย เกิดความพิการตามมา อาจจะรุนแรงถึงกับเสียชีวิต หากเกิดอาการดังกล่าวให้โทรเรียกรถฉุกเฉิน 1669

ชนิดของ stroke 

โรคหลอดเลือดสมอง แบ่งออกเป็นชนิดใหญ่ๆได้สามชนิดคือ

1สมองขาดเลือด Ischemic Stroke

กลุ่มโรคหลอดเลือดสมอง ที่เกิดจากสมองขาดเลือด Ischemic Stroke เนื่องจากหลอดเลือดสมองตีบ หรือมีลิ่มเลือดอุดสมอง โรคนี้จะทำให้เกิดอาการอัมพาตเฉียบพลัน ผู้ป่วยอาจสูญเสียความสามารถในการพูดและหรือการมองเห็น ภาวะสมองขาดเลือดมีสาเหตุจากการที่ร่างกายไม่สามารถลำเลียงเลือดไปเลี้ยงสมองได้ เนื่องจากเกิดการอุดตันของเส้นเลือด ส่งผลให้ออกซิเจนและสารอาหารอื่นไม่สามารถขึ้นไปเลี้ยงสมองได้เพียงพอ ประมาณ 1ใน 3 ของผู้ป่วย มักมีอาการของภาวะสมองขาดเลือดชั่วคราว นำมาก่อน

2เลือดออกในสมอง Hemorrhagic Stroke

การมีเลือดออกในสมองเนื่องจากภาวะหลอดเลือดแตก และมีเลือดออกในสมอง Hemorrhagic Stroke ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญคือ ความดันโลหิตสูง และความผิดปกติของผนังหลอดเลือด aneurysms ทำให้มีเลือดออกในสมอง

3สมองขาดเลือดชั่วคราว transient ischemic attac(TIA)

ยังมีโรคหลอดเลือดสมองที่เรียกว่า transient ischemic attac(TIA) เป็นภาวะที่มีลิ่มเลือดอุดสมองชั่วคราวทำให้สมองขาดเลือดชั่วคราว เนื้อสมองมักจะไม่ตาย

1. ภาวะนี้จะต้องเกิดจากความผิดปกติ ของหลอดเลือดสมอง
2. จากเหตุในข้อ 1 มีผลทำให้สมองบางส่วนสูญเสียหน้าที่ เช่นพูดไม่ได้ อ่อนแรง
3. ระยะเวลาที่เป็นต้องไม่เกิน24 ชั่วโมง

หลังจากนั้นอาการต่างๆจะหายไป 

ทั้งสามภาวะจะต้องรีบให้การรักษาโดยเร่งด่วน

ชื่ออื่นที่เรียกโรคหลอดเลือดสมอง

• Brain attack
• Cerebrovascular accident (CVA)
• Hemorrhagic stroke (includes intracerebral hemorrhage and subarachnoid hemorrhage)
• Ischemic stroke (includes thrombotic stroke and embolic stroke)
• transient ischemic attack ( TIA)

1. โรคสมองขาดเลือด
2. โรคหลอดเลือดสมองแตก
3. Transient Ischemic Attack (TIA)

• สมองขาดเลือด ischemic stroke หลอดเลือดแดงแข็งหรือตีบ atherosclerosis เกิดเนื่องจากมีคราบไขมันเกาะที่ผนังหลอดเลือด หากคราบ plaque ที่ผนังหลอดเลือดฉีกขาดและมีเกล็ดเลือดมาเกาะ ทำให้เกิดลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดเล็กๆของอวัยวะต่างๆ(หัวใจ และสมอง)ก็จะทำให้เกิดการขาดเลือดที่อวัยวะนั้นเรียก thrombotic 

• เกิดจากคราบที่หลอดเลือดแดงใหญ่เช่น หลอดเลือด carotid หลุดลอยไปอุดหลอดเลือดในสมอง ทำให้สมองขาดเลือดและเกิดโรค TIA
• เกิดจากลิ่มเลือดลอยไปอุดหลอดเลือดที่เรียกว่า Embolic stroke ปัจจัยเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดได้แก่ การเต้นของหัวใจผิดปกติที่เรียกว่าหัวใจเต้นสั่นพริ้ว atrial fibrillation ซึ่งต้องให้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด

• เลือดออกในเนื้อสมอง intracerebral hemorrhage เกิดเนื่องจากหลอดเลือดในเนื้อสมองแตกเลือดจึงคั่งในเนื้อสมอง
• เลือดออกในช่องสมอง subarachnoid hemorrhage เกิดเนื่องจากหลอดเลือดที่อยู่บนผิวสมองเกิดแตกทำให้เลือดอยู่บริเวณผิวสมอง

• ความดันโลหิตสูง หากความดันโลหิตสูงเป็นเวลานานจะมีการทำลายผนังหลอดเลือด เมื่อความดันสูงมากๆจะทำให้หลอดเลือดมีการแตก
• Aneurysm เป็นภาวะที่ผนังหลอดเลือดมีการโป่งพองซึ่งจะมีโอกาศแตก
• arteriovenous malformations (AVMs) เป็นความผิดปกติของการที่หลอดเลือดแดงต่อกับหลอดเลือดดำ ทำให้หลอดเลือดดำไม่สามารถรับแรงดันได้จึงแตก

เป็นภาวะที่สมองขาดเลือดชั่วคราวเนื่องจากมีลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดสมองทำให้ขาดเลือดจึงเกิดอาการระยะหนึ่ง โดยมากมักจะเป็นไม่กี่นาที แต่อาจจะนานถึง 24 ชั่วโมง ผู้ที่เป็นโรค TIA 1 ใน 3 จะมีโอกาศเป็นโรคอัมพฤต การรักษาจะต้องดูแลเรื่องปัจจัยเสี่ยง และการให้ยาป้องกัน อ่านเรื่อง โรคสมองขาดเลือดชั่วคราว Transient Ischemic Attack (TIA)  

สัญญาณเตือนโรคหลอดเลือดสมอง

 

โรคอัมพาตมักจะมีอาการเตือนก่อนที่จะเกิดโรค โปรดจำไว้หากท่านมีอาการอันใดอันหนึ่ง แม้ว่าขณะนี้ท่านจะสบายดีควรไปโรงพยาบาลทันทีอาการที่เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน เป็นสัญญาณเตือนถึงความเสียหายของสมองชั่วคราวที่เกิดขึ้นกับการไหลเวียนของเลือดไปสู่สมอง หากรักาาไม่ทันก็จะทำให้เกิดความพิการหรือเสียชีวิต

1669 Stroke fast track

Stroke fast track เป็นช่องทางด่วนสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองซึ่งจะลดระยะเวลาการปรึกษาระหว่างเจ้าหน้าที่ที่ทำงาน การส่งต่อผู้ป่วย และขบวนการรักษา เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับการรักาาภายใน 4.5 ชั่วโมงหลังจากเกิดอาการโรคหลอดเลือดสมอง ญาติและผู้ป่วยจะต้องรู้จักอาการเตือนว่าเกิดโรคหลอดเลือดสมอง เมื่อเกิดอาการดังกล่าวให้โทรเบอร์1669 ซึ่งเป็นสายด่วนซึ่งจะรีบส่งรถฉุกเฉินมารับผู้ป่วยซึ่งจะเร็วกว่าการส่งเอง 

การวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง

 

หลักการวินิจฉัยโรคของแพทย์ประกอบไปด้วย

• ประวัติการเจ็บป่วย
• อาการของผู้ป่วย
• การตรวจร่างกาย
• การวินิจฉัย

 

ประวัติการเจ็บป่วยและการตรวจร่างกาย

• แพทย์จะซักประวัติการเจ็บป่วยของสมาชิดในครอบครัว โดยเฉพาะโรคเกี่ยวกับหลอดเลือด
• แพทย์จะซักโรคที่ท่านเป็นอยู่ และปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดในสมองได้แก่ การสูบบุหรี่ การดื่มสุรา การใช้ยาเสพติด โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ
• แพทย์จะซักประวัติการเจ็บป่วย เวลาที่เริ่มป่วย การเปลี่ยนของอาการ

 

การตรวจร่างกายของแพทย์

• แพทย์จะตรวจระดับความรู้สึก
• กำลังของกล้ามเนื้อแขน ขาแต่ละข้าง
• ความรู้สึกของแขนขาแต่ละข้าง
• ตรวจเส้นประสาทที่เลี้ยงกล้ามเนื้อบนใบใหน้าทั้ง 12คู่
• ตรวจการทรงตัว การสมดุลของร่างกาย
• การพูด การฟัง
• นอกจากนั้นจะตรวจหลอดเลือดแดงใหญ่ที่คอ carotid artery disease 

 

การตรวจพิเศษ

 

การตรวจทางสมอง

• การตรวจ computed tomography scan( CT scan)เป็นการตรวจที่ไม่เจ็บ
• การตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า Magnetic resonance imaging (MRI) ซึ่งอาจจะใช้แทน CT scan
• การฉีดสีหลอดเลือดสมองซึ่งทำได้ทั้งสองชนิดคือ CT arteriogram (CTA) และ magnetic resonance arteriogram (MRA) เป็นการตรวจหลอดเลือดในสมอง
• Carotid Ultrasound เป็นการตรวจว่าหลอดเลือดแดงใหญ่ที่คอมีโรคหลอดเลือดแข็งและหลอดเลือดตีบหรือไม่
• Carotid Angiography เป็นการฉีดสีเข้าไปยังหลอดเลือดแดงใหญ่ที่คอเพื่อตรวจว่ามีหลอดเลือดตีบหรือไม่

 

การตรวจทางหัวใจ

• การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ EKG (Electrocardiogram) โดยเฉพาการตรวจหาหัวใจเต้นสั่นพริ้ว atrial fibrillation
• การตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงของหัวใจ Echocardiography

 

การตรวจเลือด

• การตรวจหาน้ำตาลในเลือด
• การตรวจเลือดทั่วไป CBC โดยเฉพาะเกล็ดเลือด
• การตรวจการแข็งตัวของเลือด PT and PTT tests 

การรักษาโรคหลอดเลือดสมอง

ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองควรดำเนินชีวิตโดยไม่ประมาท เช่น การออกกำลังกาย การควบคุมน้ำหนัก การเลือกรับประทานอาหารสุขภาพ และการตรวจสุขภาพประจำปี เมื่อผู้ป่วยที่มอาการเริ่มต้นของโรคหลอดเลือดสมองหรือที่เรียกว่า ผู้ป่วยที่มีสัญญาณอันตราย จะต้องรีบไปโรคพยาบาลทันที ไม่ต้องรอลูกหรือลองรับประทานยาอื่นๆ เนื่องจากจะมีเวลาในการรักษาตั้งแต่เกิดอาการจนได้ยาภายใน 4.5 ชั่วโมง เมื่อมาถึงโรงพยาบาลแพทย์จะตรวจร่างกายโดยวัดความดันโลหิต ฟังหัวใจว่ามีเสียงลิ้นหัวใจว่ารั่วหรือไม่ ฟังเสียงที่หลอกเลือดแดงใหญ่ที่คอ ว่ามีเสียง ฟู่หรือไม่ และรีบส่งตรวจคอมพิวเตอร์

การวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง สามารถกระทำได้หลายวิธีดังนี้

1. การใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า magnetic resonance imaging (MRI) scan.ซึ่งสามารถบอกสมองขาดเลือดได้ดี
2. การใช้ x-ray computer สามารถบอกเส้นเลือดในสมองแตกได้ดี
3. การฉีดสีเข้าหลอดเลือดแดงที่คอ สามารถบอกว่ามี aneurysm และ AVM malformation ได้ดี
4. หากสงสัยว่าเป็นโรคหลอดเลือดแดงที่คอตีบ แพทย์จะส่งตรวจคลื่นความถี่สูง Doppler ultrasound scan เพื่อวัดว่าหลอดเลือดแดงที่คอตีบมากน้อยแค่ไหน ถ้าหากตีบน้อยกว่า 70%แพทย์จะให้ยา aspirin หรือ ticlopidine ถ้าหากตีบเกิน 70%แพทย์แนะนำผ่าตัด

 

 

การรักษาโรคหลอดเลือดสมอง

หากท่านมีอาการของโรคหลอดเลือดสมอง สิ่งที่สำคัญที่สุดคือจะต้องได้รับการรักษาให้เร็วที่สุด การได้รับการรักษาที่ทันการจะลดโรคแทรกซ้อน และลดอัตราการเสียชีวิต

 

สมองขาดเลือด Ischemic Stroke

การรักษาโรคสมองขาดเลือดจะต้องทำให้เลือดกลับไปเลี้ยงสมองซึ่งจะได้ผลดีหากให้ยาละลายลิ่มเลือดภายใน 4.5 ชั่วโมงหลังเกิดอาการ ยาที่ให้ได้แก่

• Aspirin มักจะให้ที่ห้องฉุกเฉิน
• การให้ยา tissue plasminogen activator (tPA หรือ rtPA) ผ่านทางหลอดเลือดดำ ซึ่งจะละลายลิ่มเลือด ซึ่งจะได้ผลดีเมื่อให้ยาละลายลิ่มเลือดภายใน 3 ชั่วโมง
• Endovascular Procedures เป็นการใส่สายสวนและนำเอาลิ่มเลือดออกมาออกมา หรือการให้ยาละลายลิ่มเลือด (tPA หรือ rtPA) ผ่านทางสายสวนซึ่งจะละลายลิ่มเลือดได้ดีกว่าการให้ทางน้ำเกลือ

หากท่านเป็นโรค transient ischemic attack ซึ่งสาเหตุเกิดจากโรคหลอดเลือดแข็งที่หลอดเลือดแดงใหญ่ที่คอ จะต้องทำการแก้ไขหลอดเลือดแดงใหญ่คอ

• Carotid endarterectomy ศัลยแพทย์จะผ่าตัดเอาคราบ Plaque ออกจากผนังหลอดเลือดโดยการผ่าตัดที่คอ และเปิดหลอดเลือดแดงเพื่อผ่าเอาคราบออก และทำการซ่อมหลอดเลือด การผ่าตัดนี้จะลดความเสี่ยงในการเกิดโรคได้ แต่มีความเสี่ยงต่อการผ่าตัดโดยเฉพาะผู้ที่มีโรคหัวใจ
• การใส่สายสวน และทำบอลลูนพร้อมขดลวด

 

เลือดออกในสมอง

หลักสำคัญของเลือดออกในสมองคือทำให้เลือดหยุดและลดความดันในสมอง เมื่อเลือดหยุดไหลก็เป็นช่วยที่ให้เวลาเพื่อก้อนเลือดจะค่อยๆละลายไปเอง แต่กรณีที่มีก้อนเลือดขนาดใหญ่แพทย์จะผ่าตัดเพื่อเอาก้อนเลือดออก และลดความดันในสมอง

• การใส่สายสวนผ่านทางเส้นเลือดที่ขาหนีบ และใส่ขดลวดยังบริเวณหนอดเลือดที่ผิดปกติ เช่น  aneurysm หรือ  AVM เพื่อป้องกันการแตกของหลอดเลือด
• การผ่าตัดเพื่อเข้าไปทำให้เลือดหยุด โดยการผ่าตัดหลอดเลือดที่ผิดปกติออก หรือการใส่ clip หนีบหลอดเลือดที่โป่งพอง aneurysm 

การป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง

 หลักในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองจะต้องค้นหาปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง เมื่อค้นหาพบแล้วก็ให้ทำการปรับปรุง ปัจจัยเสี่ยงได้แก่

1. ปัจจัยเสี่ยงเรื่องโรคประจำตัวที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง
2. ปัจจัยเสี่ยงเรื่องพฤติกรรมสุขภาพ
3. ตระรู้ถึงอาการเตือนและรีบรักษา

ปัจจัยเสี่ยงเรื่องโรคประจำตัวที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง 

หัวใจเต้นสั่นพริ้ว Atrial Fibrillation

ผู้ป่วยที่มีการเต้นของหัวใจผิดปกติที่เรียกว่าหัวใจเต้นสั่นพริ้ว จะมีความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดจากหัวใจไปอุดหลอดเลือดในสมองที่เรียกว่า embolic stroke ผู้ป่วยและผู้ดูแลจะต้องมีความรู้เกี่ยวกับหัวใจเต้นสั่นพริ้วดังต่อไปนี้ 

• หัวใจเต้นสั่นพริ้วเป็นสาเหตุสำคัญในการเกิดโรคสมองขาดเลือด
• หัวใจเต้นสั่นพริ้วพบมากในผู้ที่อายุมากกว่า 60 ปี
• ผู้ที่เป็นหัวใจเต้นสั่นพริ้วส่วนใหญ่ไม่มีอาการ ทำให้วินิจฉัยได้ยาก
• แพทย์สามารถให้การดูแลผู้ป่วยหัวใจเต้นสั่นพริ้วได้ดี
• ร้อยละ15ของผู้ป่วยสมองขาดเลือดจะพบว่ามีโรคหัวใจเต้นสั่นพริ้วร่วมด้วย

• การดูแลผู้ที่หัวใจเต้นสั่นพริ้วจะป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองได้ร้อยละ 80
• ผู้ที่หัวใจเต้นสั่นพริ้วจะมีความเสี่ยงในการเกิดโรคสมองขาดเลือดห้าเท่าของคนปกติ

 

การประเมินความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง

ปัจจัยเสี่ยง	เสี่ยงสูง	ให้ระวัง	เสี่ยงต่ำ
ความดันโลหิตสูง	>140/90 หรือไม่ทราบ	120-139/80-89	<120/80
หัวใจเต้นสั่นพริ้ว	ไม่ทราบ	หัวใจเต้นปกติ	หัวใจเต้นปกติ
สูบบุหรี่	สูบบุหรี่	พยายามเลิกสูบ	ไม่สูบบุหรี่
ระดับคอเลสเตอรอล	>240	200-239	<200
เบาหวาน	เป็น	เสี่ยงต่อเบาหวาน	ไม่เป็น
ออกกำลังกาย	ไม่ออกกำลังกาย	ออกกำลังกายบ้าง	ออกกำลังประจำ
น้ำหนัก	อ้วน	น้ำหนักเกินเล็กน้อย	น้ำหนักปกติ
โรคหลอดเลือดในครอบครัว	มีประวัติ	ไม่แน่ใจ	ไม่มี
ผลรวม

การแปรผล

• หากท่านมีอาการเหมือนในตารางให้ 1 คะแนน
• ในช่องผลรวมของความเสี่ยงสูงหากได้คะแนนเท่ากับหรือมากกว่า3 แสดงว่าท่านมีความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมองสูง จำเป็นจะต้องได้รับการป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง
• สำหรับช่องระวังหากได้คะแนน 4-6 คุณจะต้องรีบความคุมปัจจัยเสี่ยง
• ส่วนในช่องความเสี่ยงต่ำหากมีคะแนน 6-8 คุณควบคุมได้ดีแล้ว

ท่านจะต้องทราบอาการเตือนของโรคหลอดเลือดสมอง และรีบไปโรงพยาบาล

ปัจจัยเสี่ยงเรื่องพฤติกรรมสุขภาพ

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเป็นเรื่องที่สำคัญที่จะลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง

 

อาหาร

การรับประทานอาหารจานสุขภาพจะลดความเสี่ยงในการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง มีสุขภาพดีขึ้น และลดการเกิดโรคอ้วนลงพุง รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ รับประทานผักและผลไม้ให้มาก รับ

ประทานธัญพืช ปลา ถั่ว นมพร่องมันเนย เนื้อไก่ เนื้อไม่ติดมัน หลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัว เกลือ น้ำตาล แนวทางอาหารเพื่อสุขภาพได้แก่

 

• ใช้จานรัศมี 9 นิ้วแบ่งจานออกเป็นสี่ส่วน
• ให้รับประทานผัก 2 ส่วนหรือครึ่งจาน โดยเน้นการรับประทานผักสด และควรจะรับผักหลายสี
• ให้รับประทานอาหารแป้งหนึ่งส่วน โดยใช้ธัญพืชครบส่วน whole grain ส่วนอาหารของคนไทยคือข้าวกล้อง โดยปกติไม่เกิน 2 ทัพพี หากรับประทานขนมปังต้องเลือกชนิด whole wheat
• ส่วนเนื้อสัตว์ให้รับประทานเนื้อสีขาว เช่นเนื้อปลา เนื้อไก่ไม่ติดหนัง ส่วนเนื้อสีแดงให้รับประทานให้น้อยลง เช่นเนื้อหมูต้องไม่ติดมันหือหนัง หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป เช่นไส้กรอก เบคอน แฮม

ตัวอย่างอาหาร 2-1-1 

• ลดการบริโภคน้ำตาลต้องไม่เกินวันละ 6 ชช โดยการหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล
• ลดการบริโภคเกลือ
• หลีกเลี่ยงไขมันทรานส์
• ดื่มสุราไม่เกิน 2 หน่วยสุราสำหรับผู้ชาย และไม่เกิน 1 หน่วยสำหรับผู้หญิง

 

การออกกำลังกาย

ผู้ที่ออกกำลังกาย 5 วันต่อสัปดาห์จะลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง คำแนะนำในการอกกำลักาย

• ผู้ที่ออกกำลังหนักปานกลางได้แก่ การเดินเร็ว การขี่จักรยาน การ water aerobics ให้ออกสัปดาห์ละ 150นาที และมีการออกกำลังกายชนิดยกน้ำหนักสัปดาห์ละ2วันเป็นอย่างน้อย
• ผู้ที่ออกกำลังกายอย่างหนักเช่น การจ๊อกกี้ การวิ่ง การว่ายน้ำ ให้ออกสัปดาห์ละ 75 นาที และมีการออกกำลังกายชนิดยกน้ำหนักสัปดาห์ละ2วันเป็นอย่างน้อย
• หากไม่สามารถออกกำลังกายอย่างต่อเนื่อง 30 นาทีก็สามารถแบ่งเป็นครั้งละ10นาที

 

ให้หยุดสูบบุหรี่

ผู้ที่สูบบุหรี่จะมีความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มสองเท่าของคนไม่สูบ เนื่องจากการสูบบุหรี่จะทำให้เกิดโรคหลอดเลือดแข็ง เกิดลิ่มเลือดได้งาย และเพิ่มคราบที่ผนังหลอดเลือด ควรจะเลิกสูบบุหรี่ งดการสูบบุหรี่ เนื่องจากสารเคมีในบุหรี่จะทำให้เกิดโรคหลอดเลือดแข็งและเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง นอกจากนั้นคนที่ไม่ได้สูบบุหรี่หากได้รับควันบุหรี่จากผู้ที่สูบก็ได้รับความเสี่ยงเช่นกัน

 

การดื่มสุรา

การดื่มสุรามากจะเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดความดันโลหิตสูงและโรคหลอดเลือดสมองจึงแนะนำให้ดื่มไม่เกิน2 และ1 หน่วยสุราในชายและหญิงตามลำดับ

หนึ่งหน่วยสุราเท่าแอลกอออล์ 14 กรัม

• เท่าเบียร์(แอลกอฮอล์ 5%) 12 ounces(360 cc)
• เท่ากับไวน์ 1 แก้ว
• สุรา 45 ซีซี

ควบคุมน้ำหนัก

ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ โดยให้ดัชนีมวลกายประมาณ23

• ลดพลังจากอาหารเหลือ 1,500 to 2,000 calories ต่อวัน
• ออกกำลังกายเพิ่มขึ้น

โรคที่เป็นความเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง

โรคที่เป็นความเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมองได้แก่

• ความดันโลหิตสูง ความดันโลหิตสูงจะทำให้ผนังหลอดเลือดหนาและเกิดโรคหลอดเลือดแข็ง ผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงจะมีความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมองมากกว่าผู้ที่มีความดันปกติถึงหนึ่งเท่าครึ่ง การควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย การลดเค็มและการใช้ยาเพื่อคุมความดันโลหิต
  • ลดปริมาณเกลือเหลือ 1,500 milligramsต่อวัน ประมาณครึ่งช้อนชา).
  • หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวเช่น burgers, cheese, และ ice cream.
  • รับประทานผักและผลไม้วันละ6-8 ทัพพี รับประทานปลา 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ ส่วนแป้งใช้ข้าวกล้องแทนข้าวสวย ดื่มนมไขมันต่ำ
  • ออกกำลังกายวันละ 30นาที สัปดาห์ละห้าวัน
  • หยุดสูบบุหรี่ 

• หัวใจเต้นสั่นพริ้ว พบบ่อยในผู้สูงอายุมากกว่า 65 ปี ผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคหัวใจเต้นสั่นพริ้วจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดในหัวใจและลอยไปอุดหลอดเลือดสมอง การให้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดสำหรับผู้ที่มีโรคหัวใจเต้นสั่นพริ้ว
• ไขมันในเลือดสูงจะเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง ต้องคุมระดับคอเลสเตอรอลให้ต่ำกว่า 200 มก
• โรคเบาหวาน จะมีความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมองเพิ่ม 4 เท่า
• โรคหลอดเลือดแดงแข็งเกิดจากการสะสมคราบไขมันที่ผนังหลอดเลือดทำให้หลอดเลือดตีบ และเกิดลิ่มเลือดไปอุดหลอดเลือด
• หลอดเลือดแดงที่คอตีบ carotid artery stenosis จะมีลิ่มเลือดไปอุดหลอดเลือดทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมอง หากสงสัยแพทย์จะตรวจ ultrasound หลอดเลือดการให้ Aspirin หรือยาต้านเกล็ดเลือดสำหรับผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดแข็ง

 

สำหรับความเสี่ยงที่ไม่สามารถแก้ไขได้

• เพศ พบว่าพบโรคหลอดเลือดสมองในชายมากกว่าผู้หญิงเมื่ออายุน้อย แต่เมื่ออายุมากขึ้นจะพบในหญิงมากกว่าชาย
• อายุ พบโรคหลอดเลือดสมองมากเมื่ออายุมากกว่า 55 ปี และทุก 10 ที่ปีความเสี่ยงของการเกิโรคหลอดเลือดสมองเพิ่มเป็นสองเท่า
• ครอบครัวที่มีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดสมองสมาชิกในครอบครัวจะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น
• โรคสมองขาดเลือดชั่วคราว (TIA) มีโอกาศเกิดโรคหลอดเลือดสมองร้อยละ 17 ภายใน 90 วัน ส่วนใหญ่จะเกิดภายใน 1 สัปดาห์ ผู้ป่วยที่เป็นโรคสมองขาดเลือดชั่วคราวจะต้องได้รับยาป้องกันหลอดเลือสมอง

การป้องโรคหลอดเลือดสมองทุติยภูมิ(หลังจากป่วย)

 แบบประเมินความเสี่ยง stroke1-150223204927-conversion-gate02.pdf